Bazen bir kişiyi ilk gördüğümüzde, nereli olduğuna veya konuşma tarzına göre hemen bir kanıya varırız. Bu, çoğunlukla beynimizin binlerce yıl boyunca geliştirdiği ve hayatta kalmayı kolaylaştırmak için yarattığı hızlı değerlendirme sürecinden kaynaklanır. Ancak, modern dünyada bu hızlı değerlendirmeler çoğunlukla yanıltıcı da olabiliyor. (Kendini insan sarrafı olarak tanımlayanlardan bahsetmiyorum, eğer öyle biriyseniz muhtemelen insanlar konusunda çok nadir yanılırsınız ☺️)
İlk Adım: Farkındalık
Birçok insan bilinçsiz ön yargılara sahip olduğunu fark etmez bile. Bu yüzden ilk adım, kendimizi tanımak ve ön yargılarımızı fark etmek olmalı. Belki de daha önce dikkat etmediğimiz ayrıntılar, aslında insanların hayatımızdaki rollerini belirlerken aldığımız kararları etkiliyor olabilir. Bu farkındalığı artırmak için kendimize şu soruları sorabiliriz:
Bir kişiyi değerlendirdiğimde ilk olarak neye dikkat ediyorum?
Bu değerlendirmeler gerçekten doğru mu? Yoksa sadece geçmiş deneyimlerimin bir yansıması mı?
Bu düşüncelerim hangi toplumsal ya da kültürel etkilerden besleniyor?
Bu tür sorularla kendimize daha derinlemesine bakmak, aslında başkaları hakkında düşündüğümüz birçok şeyin kendi zihnimizin bir ürünü olduğunu anlamamızı sağlayacaktır. Bu süreç bazen zorlayıcı olabilir, çünkü insan sonuçta kendine dair bazı gerçekleri görmekten çekinebiliyor. Ancak farkındalık, değişimin kapısını aralamak için olmazsa olmaz bir adım…
İkinci Adım: Empati
Bilinçsiz ön yargıları aşmanın bir diğer yolu da empati geliştirmek. Empati yaparak, ön yargılarımızın hedefi olan kişilerin hikayelerine kulak verebiliriz.
Belki de ön yargılı olduğumuz kişinin, bizim bilmediğimiz birçok zorlukla mücadele ettiğini, ya da sandığımızdan çok daha derin bir geçmişe sahip olduğunu fark ederiz.
Empati geliştirmek için ise şunları deneyebiliriz:
Sadece karşımızdaki insanın ne söylediğini değil, nasıl söylediğini ve neden böyle düşündüğünü anlamaya çalışmak.
Bir karar vermeden önce, kendimize durup düşünmek için zaman tanıyarak otomatik tepkilerimizin yerini, bilinçli seçimlerin almasını sağlamak.
Başkalarını anlamaya yönelik bir merak geliştirmek de empatiyi güçlendirir. Ön yargıların yerine merak koymak, insanların hayatları ve düşünceleri hakkında yeni bir bakış açısı kazandıracaktır.
Bilinçsiz ön yargılardan kurtulmak, zihnimizde taşıdığımız görünmez duvarları yıkmak gibi aslında. Bu duvarlar ne kadar kalın olsa da, onları aşmaya kararlı bir zihin, daha adil, daha derin ve daha samimi bir bakış açısına ulaşabilir. Bu süreç, yalnızca başkalarını anlamak için değil, kendimizi daha iyi tanımak için de bir fırsat! Kendi ön yargılarımızı sorgularken, daha özgür bir zihin yapısı geliştirir ve daha geniş bir perspektifle dünyayı kucaklayabiliriz. 🙏🏻
Sonuç olarak bu dünyayı daha iyi hale getirecek olan, bizi sınırlandıran ön yargılardan özgürleşmiş zihinler değil midir biraz da?
